W związku z wejściem w życie w dn. 1 października 2017 r. ustawy obniżającej wiek emerytalny, znaczna liczba obecnie zatrudnionych pracowników nabędzie uprawnienia emerytalne. Rodzić to może wśród pracodawców pytanie o dopuszczalność wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z powołaniem na fakt możliwości ubiegania się przez pracownika o przyznanie prawa do emerytury.
Mając to na uwadze, warto przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem Sądu Najwyższego, wypowiedzenie umowy o pracę, w którym jako przyczynę wypowiedzenia wskazano nabycie prawa do emerytury, jest nieuzasadnione i narusza zakaz dyskryminacji ze względu na wiek. W ocenie Sądu Najwyższego osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie uzasadnia wypowiedzenia stosunku pracy, ponieważ zdarzenia te nie wiążą się z pracą, a w szczególności nie wskazują na nieprzydatność pracownika lub istnienie interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy, związanego z racjonalizacją zatrudnienia. Uzasadnienie wypowiedzenia pracownikom w wieku emerytalnym, musi się zatem odwoływać do obiektywnych przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy, jak np.: niewłaściwe wykonywanie obowiązków, długotrwałe nieobecności w pracy, redukcja zatrudnienia czy ograniczenie działalności zakładu.
Równie jednoznacznie Sąd Najwyższy wyraża jednak przekonanie, że nabycie uprawnień emerytalnych może stanowić społecznie uzasadnione kryterium doboru pracownika do zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników (upraszczając – ze względu na redukcję zatrudnienia) – spośród kilku pracowników zajmujących to samo lub podobne stanowisko. Chociaż kryterium takie nie odnosi się do oceny przydatności pracownika z punktu widzenia pracodawcy oraz do wyników jego pracy, to jednak stanowi obiektywną i usprawiedliwioną przesłankę doboru do zwolnienia, która nie stanowi dyskryminacji ze względu na wiek. Wynika to z tego, że wytypowanie do zwolnienia pracownika, który po rozwiązaniu stosunku pracy ma zapewnione środki utrzymania (w postaci świadczeń emerytalnych), stanowi akceptowane społecznie kryterium doboru do zwolnienia, ponieważ nie pozbawia go środków utrzymania, których byłby pozbawiony pracownik nieposiadający uprawnień emerytalnych. Dobierając osoby do zwolnienia pracodawca może zastosować takie kryteria, które umożliwiają wyselekcjonowanie pracowników posiadających cechy przez niego pożądane (np. wykształcenie, staż pracy, zdobyte doświadczenie), ale może się też kierować względami, które nie odnoszą się do sytuacji zawodowej pracownika – takimi, jak np. jego sytuacja rodzinna czy osobista. Ważne jest tylko, by jego decyzja nie miała charakteru arbitralnego.
Podsumowując, nie jest dopuszczalne wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę tylko dlatego, że osiągnął on wiek emerytalny. Gdyby jednak pracodawca zdecydował się na zwolnienie pracownika ze względu na likwidację stanowiska pracy (tj. z przyczyn niedotyczących pracownika) i jest zmuszony dokonać wyboru, którego z pracowników zatrudnionych na tym stanowisku pracy zwolnić, może co do zasady do takiego wypowiedzenia wybrać pracownika, który osiągnął już wiek uprawniający do emerytury.