Głośno komentowany w ostatnich miesiącach „Polski Ład” wprowadza istotną rewolucję podatkową. Wiele stoi w opozycji do deklarowanego obniżenia podatków. Nie inaczej jest w rozwiązaniach podatkowych dotyczących leasingu samochodów przez przedsiębiorców, albowiem w ramach Polskiego Ładu wprowadzone zostanie opodatkowanie przeniesienia samochodu „wykupionego” na koniec leasingu do majątku prywatnego przedsiębiorcy.
Podatek dochodowy.
Obecnie, zgodnie z brzmieniem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako: „u.p.d.o.f.”) przychody ze sprzedaży środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej po wycofaniu z działalności lub po likwidacji działalności, kwalifikowane są do przychodów z działalności gospodarczej, jeżeli sprzedaż nastąpiła w okresie 6 lat po wycofaniu lub likwidacji (art. 10 ust. 2 u.p.d.o.f.). W odniesieniu jednak do rzeczy wykorzystywanych w ramach działalności gospodarczej na podstawie leasingu operacyjnego, w sytuacji gdy leasingobiorca wykupi taki składnik do majątku prywatnego, przychód z jego sprzedaży nie jest kwalifikowany jako przychód z działalności gospodarczej, a po upływie 6 miesięcy od dnia nabycia nie jest opodatkowany (art. 10 ust. 8 d) u.p.d.o.f.). Powyższe wynika z faktu, że w obowiązującym stanie prawnym, w sytuacji gdy wykupiony po zakończeniu umowy leasingu samochód nie był wykorzystywany przez podatnika w działalności gospodarczej i nie został zaliczony do składników majątku tej działalności wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f., to przychód uzyskany ze sprzedaży samochodu nie stanowił przychodu z działalności gospodarczej.
Skutki podatkowe sprzedaży takiego samochodu należy wówczas analizować pod kątem powstania przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) tej ustawy, czyli z odpłatnego zbycia rzeczy. Sprzedaż samochodu nie skutkuje zaś powstaniem przychodu z tego źródła, jeżeli następuje przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło jego nabycie.
Polski Ład uniemożliwia podatnikom skorzystanie z powyższej regulacji od dnia 1 stycznia 2022 r. Zgodnie z proponowanym brzmieniem przepisu art. 10 ust. 2 pkt 4 u.p.d.o.f. przychód ze sprzedaży poleasingowego samochodu wykupionego do majątku osobistego, będzie uznawany za przychód z działalności gospodarczej, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym rzecz ta zostanie wycofana z firmy, a dniem jej zbycia nie upłynie 5 lat (licząc od roku, po którym została opłacona ostatnia rata leasingu). W konsekwencji, żeby nie zapłacić podatku od dochodu sprzedaży wykupionego z leasingu samochodu, przedsiębiorca będzie musiał odczekać 6 lat od wycofania samochodu z majątku firmowego.
Z przepisu przejściowego wynika przy tym, że nowe zasady mają mieć zastosowanie do składników nabytych po dniu 31 grudnia 2021 r. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca wykupi samochód z leasingu (do majątku prywatnego) do końca bieżącego roku, to będzie mógł zastosować dotychczasowe, korzystne przepisy.
Podatek VAT.
Polski Ład zmienia również podstawę obliczania podatku od towarów i usług (dalej jako: „VAT”). Dotychczas, w razie sprzedaży przedsiębiorca opłacał VAT od wartości ostatniej raty wykupu, która często wynosiła 1 proc. wartości przedmiotu leasingu. Po wejściu w życie nowych przepisów przedsiębiorca będzie musiał zapłacić VAT od realnej wartości (tj. wartości rynkowej) samochodu, którą posiadał w chwili wykupu, a nie od wartości ostatniej raty leasingu. Obowiązek zapłaty VAT-u powstanie w momencie przeniesienia samochodu do majątku prywatnego. Stanowisko doradców podatkowych dotyczące obowiązku zapłaty VAT-u – na gruncie Polskiego Ładu – nie jest jednolite. Zgodnie z jednym z poglądów, objęcie dochodu ze sprzedaży samochodu leasingowanego podatkiem dochodowym powoduje, że transakcja ta może być objęta również podatkiem VAT. Natomiast wedle drugiego poglądu – zmiany w podatku dochodowym nie wywołają żadnych konsekwencji w sferze naliczania VAT-em, gdyż Polski Ład nie wprowadził żadnych zmian w ustawie o VAT. Doradcy podatkowi prezentujący drugi (względniejszy dla przedsiębiorców) pogląd wskazują jednocześnie, że zgodnie z obowiązującym stanowiskiem fiskusa VAT-u nie nalicza się od sprzedaży przedmiotu leasingu (w tym samochodu) wykupionego i przeniesionego do majątku prywatnego. Przedmiotowe stanowisko jest zasadne o tyle, że samochód wykupiony z leasingu na cele prywatne staje się częścią majątku osobistego przedsiębiorcy. Przy transakcji sprzedaży samochodu (objętego majątkiem prywatnym przedsiębiorcy) przedsiębiorca nie działa jako podatnik VAT, ale jako osoba fizyczna, a zatem nie powinien być on objęty obowiązkiem zapłaty tego podatku.
Zasady rozliczania samochodu wykupionego z leasingu w zakresie obowiązku zapłaty VAT-u przewidziane Polskim Ładem będą miały zatem zastosowanie do przedsiębiorców, którzy wykupią leasingowany samochód na cele firmowe i będą go rozliczać w prowadzonej działalności gospodarczej.