Destabilizacja oraz niepewność co do dalszych losów związanych z epidemią COVID-19, sprawia, że wielu przedsiębiorców poszukuje rozwiązań, które mogłoby ograniczyć straty oraz koszty, lecz jednocześnie utrzymać prowadzone przez nich przedsiębiorstwa. W przypadku przedsiębiorców, którzy wskutek epidemii utracili faktyczną możliwość wykonywania działalności gospodarczej, jednym z możliwych remediów – stanowiącym alternatywę dla likwidacji przedsiębiorstwa – jest zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej.
Szczegółowe regulacje dotyczące zwieszenia wykonywania działalności gospodarczej przewidują przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców. Zgodnie z ich treścią każdy przedsiębiorca, a zatem osoba fizyczna prowadząca tzw. jednoosobową działalność gospodarczą, spółka cywilna, spółka osobowa (jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna) oraz spółka kapitałowa (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna), ma prawo zawiesić swoją działalność. Możliwość skorzystania z omawianej instytucji przysługuje jednak (co do zasady) tylko tym przedsiębiorcom, którzy – w momencie składania wniosku o zawieszenie – nie zatrudniają żadnych pracowników. Podkreślić przy tym należy, że obostrzenie to dotyczy tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, nie zaś stosunków opartych na innych umowach cywilnoprawnych jak np. umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Wyjątek od tej zasady jest możliwy wówczas, gdy wszyscy pracownicy firmy przebywają na urlopie macierzyńskim lub urlopie wychowawczym.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej (a także późniejsze wznowienie jej wykonywania) następuje na wniosek przedsiębiorcy. Co istotne, dokument taki może być złożony bez wizyty w urzędzie – za pośrednictwem Internetu. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą i spółek cywilnych wystarczające jest posiadanie profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego, zaś w przypadku spółek osobowych i kapitałowych – podpisu elektronicznego. Wniosek taki nie musi być w żaden sposób uzasadniony ani też poparty zgodą jakiegokolwiek organu administracji publicznej.
Przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. Natomiast przedsiębiorca wpisany do Rejestru Przedsiębiorców KRS może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów. Przedsiębiorca nie jest jednak zobowiązany do zaprzestania wykonywania wszelkich czynności związanych z firmą. Może on bowiem w dalszym ciągu podejmować działania, które zmierzają do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Ponadto może też zbywać środki trwałe i wyposażenie firmy, uczestniczyć w postępowaniach sądowych, administracyjnych i podatkowych, a także może osiągać przychody finansowe z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności.
Korzyści z zawieszenia działalności gospodarczej są stosunkowo oczywiste – przedsiębiorca nie musi płacić składek ZUS za okres, w którym działalność jest zawieszona. Nie ma wówczas również obowiązku uiszczania zaliczek na podatek dochodowy (acz warunkiem skorzystania z takiego zwolnienia jest zawiadomienie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia wykonywania tej działalności). Nie trzeba także składać deklaracji VAT. Składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, nie podlegają amortyzacji (skutek ten następuje od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono działalność).
W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca jeszcze przez okres 30 dni podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu i dopiero po upływie tego czasu traci prawo do świadczeń zdrowotnych. Warto jednak w tym miejscu wskazać, że w przypadku zakażenia koronawirusem świadczenia takie (np. hospitalizacja) udzielane są bez względu na posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego.