Dnia 11 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Ustawa ta ma w założeniu zapewnić lepszą ściągalność bieżących oraz zaległych świadczeń alimentacyjnych, a także zwiększyć egzekwowalność długów powstałych w związku z wypłacaniem przez państwo zastępczych świadczeń alimentacyjnych.
Rozwiązaniem służącym sprawniejszej egzekucji alimentów jest m.in. ułatwienie w pozyskiwaniu przez komorników sądowych informacji z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o dochodach uzyskiwanych przez dłużników alimentacyjnych. Komornicy sądowi będą otrzymywali te informacje elektronicznie i nieodpłatnie wraz z ich comiesięczną aktualizacją w przypadku zmian. Rozwiązanie to ma pozwolić na natychmiastowe podjęcie przez komornika działań wobec dłużnika alimentacyjnego, w przypadku każdorazowego podjęcia przez niego legalnej pracy zarobkowej.
Wprowadzone zmiany rozszerzyły również zakres egzekucji. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami, sumy otrzymane na pokrycie wydatków lub wyjazdów służbowych nie podlegały egzekucji. Obecnie, wolne od egzekucji jest jedynie 50% kwot diet przysługujących z tytułu podróży służbowych. Podwyższono również wysokość grzywny wymierzanej przez komornika pracodawcy, który nie wykonuje obowiązków związanych z egzekucją świadczeń alimentacyjnych od zatrudnionego pracownika z 2.000,00 zł do 5.000,00 zł, przy czym grzywna ta będzie mogła być ponawiana, jeśli pracodawca w dalszym ciągu będzie uchylał się od tego obowiązku. Zabieg ten ma na celu zmobilizowanie pracodawców do respektowania komorniczych zajęć wynagrodzeń.
Kolejną istotną zmianę wprowadzono w kodeksie pracy. W razie niepotwierdzenia na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę, gdy pracownik jest osobą, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa, powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i pracownik taki zalega ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące, pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega karze grzywny od 1.500,00 zł do 45.000,00. Analogicznej karze grzywny będzie podlegał również ten, kto wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych.
Ustawa wprowadza także zmianę w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Podmioty wskazane w tej ustawie, organizując roboty publiczne, są obowiązane zatrudniać w pierwszej kolejności bezrobotnych, będących dłużnikami alimentacyjnymi. Ma to na celu zapewnienie aktywizacji zawodowej dłużników alimentacyjnych, w konsekwencji – zaspokojenie długów alimentacyjnych.
Najistotniejszą zmianą jest jednak podwyższenie wysokości kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Przyjęto, iż świadczenia z funduszu alimentacyjnego będą przysługiwały, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 800,00 złotych (dotychczas była to kwota 725,00 złotych, która od 2008 roku nie była podwyższona). Tym samym, zrównano kwotę kryterium dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego z kwotą uprawniającą do otrzymywania świadczenia 500+ na pierwsze dziecko. Zmiana ta będzie miała zastosowanie po raz pierwszy przy ustalaniu prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na okres świadczeniowy rozpoczynający się od dnia 1 października 2019 r. W uzasadnieniu projektu ustawy stwierdzono, że dzięki podwyższeniu ww. kryterium ze świadczeń z funduszu alimentacyjnego skorzysta kolejne 60 tys. dzieci.