Wiele linii lotniczych boryka się z problemem strajków swoich pracowników, wskutek czego odwoływane są setki lotów. Do tej pory pasażerom odmawiano wypłaty odszkodowań, powołując się na wystąpienie siły wyższej (strajków).

Dnia 31 maja 2018 r. zapadło bardzo korzystne dla pasażerów orzeczenie w tym zakresie – wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie odszkodowań za loty (C-537/17). Zgodne z jego treścią, niemieckie linie lotnicze będą zobowiązane do wypłacania odpowiednich rekompensat poszkodowanym pasażerom, których loty zostały odwołane przez tzw. „dziki strajk” załogi, w konsekwencji którego odwołano ponad 100 lotów w okresie między 1 a 10 października 2016 r. Ponadto, w orzeczeniu podkreślono, że prawo do odszkodowania dotyczy także lotów łączonych do państwa trzeciego z międzylądowaniem poza krajami Unii Europejskiej, co oznacza, że dwa lub większa liczba lotów będących przedmiotem jednej rezerwacji będzie uznawana jako jeden lot łączony. Orzeczenie to może okazać się przełomowe, bowiem możliwości uchylania się od odpowiedzialności linii lotniczych za odwołany lub opóźniony lot zostały mocno ograniczone. Jeżeli nastąpiło to w skutek strajku, od tej pory przedsiębiorstwa lotnicze będą zobowiązane do zapłaty odszkodowań.

Podstawą prawną wypłaty tych należności stanowi rozporządzenie (WE) NR 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91, konwencja o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego z dnia 28 maja 1999 r. oraz kodeks cywilny.

Zgodnie z przepisami zawartymi w powyższym rozporządzeniu, odszkodowanie przysługuje w sytuacji, gdy opóźnienie jest większe niż 3 godziny od zaplanowanej godziny lądowania. Natomiast jego wysokość – określona w euro – zależy od długości trasy. I tak,
w przypadku odwołanego lub opóźnionego lotu pasażer ma prawo ubiegać się o odszkodowanie według następujących stawek :

  • 250 EUR – w przypadku lotów o długości do 1500 kilometrów;
  • 400 EUR – w przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów oraz innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów;
  • 600 EUR – w przypadku lotów innych niż powyższe.

Warte podkreślenia jest prawo do redukcji odszkodowania przez przewodnika lotniczego o 50%, w przypadku gdy zaoferowano lot alternatywny, którego planowany czas przylotu nie przekraczałby pierwotnie zarezerwowanego czasu przylotu odpowiednio o:

  • 2 godziny – dla lotów o długości do 1500 km;
  • 3 godziny – dla lotów na dystansie 1500-3500 km;
  • 4 godziny – dla lotów dalszych.

W sytuacji, gdy lot jest opóźniony więcej niż 5 godzin, pasażerowie mają prawo do zwrotu całej zapłaconej za bilet kwoty. Jednak podejmując taką decyzję, automatycznie traci się prawo do uzyskania odszkodowania.

Natomiast na podstawie art. 19 Konwencji o ujednoliceniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego z dnia 28 maja 1999 r. (tzw. Konwencja montrealska), przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikłą z opóźnienia w przewozie lotniczym. Oznacza to, że pasażer ma prawo żądania od przewoźnika zapłaty w przypadku powstania dodatkowej szkody w postaci: uszczerbku na zdrowiu (np. brak możliwości udziału w planowanej operacji, terapii lub wizyty u lekarza lub niemożność przyjęcia lekarstw), utraty zarobku, spóźnienia na koncert, wycieczkę itp.

Ponadto, przewoźnik zobowiązany jest objąć opieką pasażerów oraz zapewnić im w trakcie oczekiwania na lot nieopłatne napoje oraz posiłki. Prócz tego, jeśli zajdzie konieczność spędzenia nocy na lotnisku, linie lotnicze powinny zagwarantować pasażerom nocleg w hotelu, a także transfer pomiędzy lotniskiem a hotelem.

Termin, w jakim można ubiegać się o odszkodowanie za odwołany lub opóźniony lot – zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dn. 17 marca 2017 r. (III CZP 111/16) – wynosi rok i jest liczony od dnia wykonania przewozu lub od dnia, w którym przewóz (lot) miał być wykonany.

Oznacza to, że poszkodowani pasażerowie, chcący dochodzić swoich spraw, muszą złożyć reklamację u przewoźnika linii lotniczych, a w przypadku odmowy zapłaty rekompensaty, wytoczyć powództwo w ciągu jednego roku od daty zakończenia (lub planowanego momentu zakończenia) lotu.