Dnia 9 lipca 2018 r. wchodzi w życie nowelizacja kodeksu cywilnego, która wprowadza istotne zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń majątkowych.
Dotychczas obowiązujące przepisy przewidywały ogólny, 10-cio letni termin przedawnienia roszczeń majątkowych (o ile odrębne przepisy nie stanowiły inaczej), zaś dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz o takie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – termin 3 letni. Po wejściu w życie nowelizacji, pierwszy z tych terminów zostanie skrócony i będzie wynosił 6 lat. Sześć lat wynosił będzie również termin przedawnienia dochodzenia roszczeń stwierdzonych m.in. prawomocnym orzeczeniem sądu lub sądu polubownego oraz roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem.
Nie ulegnie natomiast zmianie termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe oraz o świadczenia związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, który nadal wynosić będzie 3 lata.
Zmodyfikowano również sposób obliczania końca terminu przedawnienia. Będzie on upływał w ostatnim dniu roku kalendarzowego (a więc dnia 31 grudnia), nie zaś jak dotychczas – dokładnie po upływie dnia odpowiadającego datą dniowi początkowemu. W efekcie – w skrajnych przypadkach – przedawnienie może ulec „wydłużeniu” o niemal rok. Przepis ten nie będzie jednak stosowany w sytuacji, gdy przepisy przewidują krótszy niż 2-letni termin przedawnienia. W tym wypadku termin przedawnienia będzie upływał z dniem odpowiadającym dniowi początkowemu.
Nowym rozwiązaniem jest także wprowadzenie odrębnej regulacji dotyczącej przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Nowelizacja wprowadza do k.c. przepis art. 117 § 21, który stanowi, że „po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi”.
W konsekwencji tak ujętego przepisu, sąd będzie badał z urzędu, czy dochodzone roszczenie nie jest przedawnione, zaś w przypadku stwierdzenia takiego faktu oddali powództwo. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, po rozważeniu interesów stron, sąd będzie mógł nie uwzględnić upływu przedawnienia, jeśli wymagać będą tego względy słuszności.
Nowe terminy przedawnienia będą stosowane również do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowelizacji. Wyjątkiem będzie sytuacja, w której na podstawie dotychczasowych przepisów roszczenie uległoby przedawnieniu wcześniej niż 6 lat od dnia wejścia w życie ustawy.
Ustawodawca nie tylko zatem spowodował, że należy dochodzić istniejących już roszczeń (i przyszłych) w krótszym terminie, ale przede wszystkim pozbawił wierzyciela możliwości dochodzenia zaspokojenia roszczeń już przedawnionych, jeżeli przysługują one przeciwko konsumentom. Do tej pory wiele z nich – pomimo przedawnienia – było zaspokajane, ze względu na niepodniesienie zarzutu przedawnienia.