W dniu 1 stycznia 2018 r. wejdzie w życie istotna i obszerna nowelizacja przepisów regulujących podstawy wykonywania przez cudzoziemców pracy na terytorium Polski.
Ze względu na powszechność zagadnienia oraz duże zainteresowanie Klientów Kancelarii, w ramach niniejszego artykułu chcielibyśmy zwrócić uwagę na tę część zmian, która dotyczy pracy wykonywanej w oparciu o oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
W wyniku nowelizacji regulacja dotycząca oświadczeń została przeniesiona do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, gdzie znalazła ona uregulowanie w dodanych przepisach art. 88z oraz art. 88za.
Znaczącym elementem nowelizacji jest wprowadzenie centralnego rejestru ewidencjonującego oświadczenia, który pozwoli na efektywne kontrolowanie wydawanych oświadczeń. Praca będzie mogła być wykonywana legalnie na podstawie oświadczenia dopiero po jego wpisaniu do ewidencji. Samo postępowanie w przedmiocie wpisu oświadczenia do ewidencji będzie przebiegać podobnie jak dotychczas. Jeżeli nie zaistnieje potrzeba przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, PUP dokona wpisu oświadczenia do ewidencji nie później niż w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia oświadczenia, zaś w sprawach wymagających dodatkowych wyjaśnień – w terminie 30 dni od tej daty.
Istotnym novum będzie natomiast wymóg, by na podstawie oświadczeń wykonywane były prace, do których nie jest wymagane wprowadzone nowelizacją zezwolenie na pracę sezonową. Tym samym, w przypadku prac, co do których możliwe jest staranie się o takie zezwolenie (lista prac zostanie ustalona w rozporządzeniu), wykonywanie pracy w oparciu o oświadczenie będzie niemożliwe.
Istotną zmianą wprowadzoną na mocy nowelizacji jest regulacja dotycząca odmowy wpisu oświadczenia do ewidencji. Odmowa będzie następowała w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę, podlegającej zaskarżeniu do ministra właściwego do spraw pracy. Zmiana ukierunkowana jest na zapobieganie arbitralności rozstrzygnięć organów administracji publicznej.
Ustawodawca zdecydował się również na wprowadzenie przesłanek obligatoryjnego wydania decyzji o odmowie wpisu do ewidencji. Taka decyzja będzie wydawana w przypadkach, gdy podmiot powierzający lub osoba fizyczna, która działa w jego imieniu, była karana za niektóre wykroczenia lub przestępstwa związane z zatrudnianiem cudzoziemców, m. in. w przypadku co najmniej dwukrotnego prawomocnego ukarania, w okresie 12 miesięcy poprzedzających datę złożenia oświadczenia, za wykroczenie polegające na powierzeniu pracy cudzoziemcowi zwolnionemu z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, bez zawarcia z takim cudzoziemcem umowy w formie pisemnej oraz w przypadku ponownego prawomocnego ukarania w przeciągu dwóch lat od uznania za winnego popełnienia czynu polegającego na powierzeniu cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy – za wykroczenie podobne.
W wyniku nowelizacji wniosek o wpis oświadczenia do ewidencji będzie podlegał opłacie. Jej dokładna wysokość nie jest jeszcze obecnie znana, choć prawdopodobne jest jej ustalenie w wysokości 30,00 zł.
W ramach zmian ustawodawca zdecydował się uregulować w sposób jednoznaczny kwestię legalności wykonywania przez cudzoziemców pracy po upływie ważności oświadczenia – do czasu rozpoznania złożonego przed jego upływem wniosku o udzielenie zezwolenia na pracę. Kwestia ta budzi bowiem do dziś wątpliwości interpretacyjne i jest źródłem sporów pracodawców z PIP. Zgodnie z treścią przepisu art. 88za ustawy jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, który zatrudniał cudzoziemca przez okres nie krótszy niż 3 miesiące w związku z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, złożył przed upływem daty zakończenia pracy wskazanej w oświadczeniu wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla tego cudzoziemca na tym samym stanowisku na podstawie umowy o pracę, a wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach nie gorszych niż określone w oświadczeniu wpisanym do ewidencji oświadczeń uważa się za legalną od dnia upływu ważności tego oświadczenia do dnia wydania zezwolenia na pracę lub doręczenia decyzji odmownej w tej sprawie.
Wprowadzone przez ustawodawcę zmiany należy ocenić pozytywnie, jako porządkujące i precyzujące regulację dotyczącą oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi, które stały się w ostatnich latach jedną z popularniejszym podstaw zatrudniania obcokrajowców w Polsce.